Περίσκεψη και αυτοσυγκράτηση

Tου Κωστα Ιορδανιδη, www.kathimerini.gr
Καινοφανείς κινήσεις της Αγκυρας προς την Αθήνα, που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως «εμπιστευτικά» ανοίγματα, πρέπει να απασχολήσουν σοβαρώς την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η πρωτοβουλία του Τούρκου πρωθυπουργού κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να ζητήσει συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, στο περιθώριο της Διεθνούς Διασκέψεως για το Ενεργειακό Μέλλον του Πλανήτη η οποία πραγματοποιούνταν στο Αμπου Ντάμπι, δεν ήταν μια συνήθης διαδικασία.
Ασφαλώς στόχος του κ. Ερντογάν δεν ήταν να ακούσει τον κ. Παπούλια να εκθέτει τις θέσεις της Ελλάδος για τις σχέσεις Αθηνών και Αγκυρας, ούτε να επαναλάβει τις τοποθετήσεις της Αγκυρας για το Κυπριακό και τη μουσουλμανική μειονότητα στη δυτική Θράκη. Αυτά είναι θέματα που διαχειρίζεται η διπλωματική υπηρεσία των δύο χωρών, με τρόπο επαρκέστατο.
Οι πληροφορίες που δόθηκαν για το περιεχόμενο της συναντήσεως, από ελληνικής πλευράς, δεν ήσαν διαφωτιστικές. Από τις δηλώσεις όμως του κ. Ερντογάν στους Τούρκους δημοσιογράφους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι αναφέρθηκε στην ανάγκη πλήρους εφαρμογής των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Σε πρώτη ανάγνωση η θέση του κ. Ερντογάν ηχεί μάλλον φαιδρή, από την άποψη ότι τα ΜΟΕ -που φέρουν την υπογραφή των κ. Καρόλου Παπούλια και Μεσούτ Γιλμάζ- παραβιάσθηκαν κατάφωρα από την τουρκική πλευρά, με την Ελλάδα να διαμαρτύρεται σε όλους τους δυνατούς τόνους. Εκτός βεβαίως εάν ο κ. Ερντογάν θέλησε να διαφοροποιηθεί όσον αφορά τις ενέργειες του στρατιωτικού κατεστημένου -κάτι που έχει πράξει στο παρελθόν, κατ’ επανάληψιν. Λίγες ημέρες αργότερα, η τουρκική εφημερίδα «Ταράφ», που επιδίδεται στην «αποκάλυψη» εκνόμων δραστηριοτήτων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, δημοσίευε πληροφορίες σχεδίου που υποτίθεται ότι κατήρτισαν Τούρκοι αξιωματικοί το 2003, για την πρόκληση θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο με στόχο την ανατροπή της κυβερνήσεως του κ. Ερντογάν και την επιβολή στρατιωτικού νόμου.
Ανεξαρτήτως εάν οι πληροφορίες που δημοσίευσε η τουρκική εφημερίδα είναι ακριβείς, είναι σαφές ότι και μόνον η εμφάνισή τους αυξάνει λογικώς τη δυσπιστία της ελληνικής πλευράς προς το στρατιωτικό κατεστημένο της γειτονικής χώρας.
Είναι σαφής η προσπάθεια του κ. Ερντογάν να εξασφαλίσει ευρύτερη διεθνή υποστήριξη για την εσωτερική διαπάλη του με το παραδοσιακό κεμαλικό κατεστημένο, θα ήταν ασύνετο ωστόσο εάν η ελληνική κυβέρνηση έσπευδε να «εκμεταλλευθεί» την ευκαιρία για να οικοδομήσει σχέσεις εγκαρδίου εμπιστοσύνης με τον Τούρκο πρωθυπουργό.
Ο κ. Ερντογάν κατέστησε σαφές με διαφόρους τρόπους ότι επιθυμεί να επισκεφθεί την Αγκυρα ο κ. Παπανδρέου· θα επιθυμούσε πιθανόν να εμφανίσει στο εσωτερικό μια κινητικότητα στις σχέσεις Αθηνών-Αγκύρας, που όμως δεν θα προκαλούσε το παραδοσιακό κατεστημένο.
Θα ήταν τραγική αφέλεια να επιχειρήσει κάποιος διάγνωση των προθέσεων του κ. Ερτνογάν. Μια στοιχειώδης αυτογνωσία, όμως, υπαγορεύει την αντίληψη ότι η όποια ανάμειξη στην εσωτερική πολιτική διαπάλη της Τουρκίας υπερβαίνει τις δυνατότητες της Ελλάδος και θα είχε ολέθριες συνέπειες.