Ο Πρόεδρος των Ελλήνων

Tης Δωρας Αντωνιου, www.kathimerini.gr
Την επόμενη εβδομάδα η Βουλή των Ελλήνων καλείται να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Πρόκειται να ανανεώσει τη θητεία του κ. Κάρολου Παπούλια για μια ακόμα πενταετία. Η ηρεμία με την οποία ολοκληρώνεται η διαδικασία αποτελεί ουσιαστική ένδειξη της ωριμότητας του πολιτικού μας συστήματος και της ποιότητας της Δημοκρατίας μας, 36 χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση και δεν έχει να κάνει μόνο με το γεγονός ότι αυτή τη φορά δεν αναμένουμε εκπλήξεις ως προς το πρόσωπο που θα στελεχώσει τον θεσμό. Η διαδικασία ανάδειξης Προέδρου της Δημοκρατίας πέρασε από τα κύματα της οξύτητας, της σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης, της ανταλλαγής κατηγοριών μεταξύ πολιτικών σχηματισμών για εκμετάλλευση της διαδικασίας, πριν εξελιχθεί στη σημερινή της μορφή.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να μην έχει, εκ του Συντάγματος, ευρείες και ουσιαστικές αρμοδιότητες, είναι, όμως, ο «πρώτος πολίτης της χώρας», ο πλέον επώνυμος πρεσβευτής της Ελλάδας στον κόσμο. Παράλληλα, το πρόσωπο του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας ενσαρκώνει για τους πολίτες τη φωνή που θα εκφράσει τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία σαν παρέμβαση αλλά και νουθεσία προς την πολιτική εξουσία και προς κάθε αρμόδιο φορέα. Ο Πρόεδρος μπορεί να μην έχει εξουσίες, ο λόγος του, όμως, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα όταν επισημαίνει τα κακώς κείμενα, όταν παρεμβαίνει με νουθεσίες για την επανόρθωση αδικιών, όταν μιλάει για τα εθνικά θέματα, όταν επαινεί αξιόλογες προσπάθειες.
Αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας έχει πλέον διαμορφωθεί μια παράδοση με συστατικά πολιτικού πολιτισμού, στην οποία δύσκολα μπορεί κανείς να εναντιωθεί. Βασικό στοιχείο αυτής της παράδοσης είναι η προσπάθεια να επιτευχθεί η ευρύτερη δυνατή συναίνεση στο πρόσωπο που επιλέγεται και υποδεικνύεται από το εκάστοτε κυβερνών κόμμα για την Προεδρία. Σε μια χώρα που έχει ταλανιστεί για δεκαετίες από διαχωρισμούς και διακρίσεις, ο συμβολισμός αυτής της επιλογής ως προσπάθεια ανάδειξης προσώπων που ενώνουν όλους τους Ελληνες, παραμένει υψηλός και έχει τη σημασία του.
Αυτή η επίδειξη πολιτικού πολιτισμού, άλλωστε, επιβραβεύεται από τους πολίτες. Δεν είναι τυχαίο ότι επί σειρά ετών ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει με διαφορά ο δημοφιλέστερος πολιτικός στις σχετικές μετρήσεις της κοινής γνώμης. Κατά κανόνα οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας προέρχονται από τον χώρο της πολιτικής, δεν είναι, ωστόσο, πολιτικοί με την τρέχουσα έννοια του όρου. Το ότι οι πολίτες τούς επιβραβεύουν με τόσο υψηλή δημοφιλία μπορεί να μεταφραστεί ως ψήφος εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό τους και ως εκχώρηση της αρμοδιότητας να συνεχίσουν να εκφράζουν με τις παρεμβάσεις τους σε καίρια ζητήματα την κοινή γνώμη. Αποτελεί, επιπλέον, ασφαλή ένδειξη ότι τα πρόσωπα που επιλέχθηκαν και αναδείχθηκαν να εκπροσωπήσουν τη χώρα στον ύψιστο πολιτειακό θεσμό ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες.