Οδηγός προς δανειολήπτες για τη ρύθμιση των οφειλών

Η Eυρωπαϊκή Κεντρική Tράπεζα εκφράζει αντιρρήσεις επί της διαδικασίας και επί της ουσίας, όπως προκύπτει από γνωμοδότησή της


Της Μανταλένα Πίου, WWW.IMERISIA.GR

Oι σοβαρές αντιρρήσεις της ΕΚΤ και τα αρνητικά σχόλια των ελληνικών τραπεζών στο σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση οφειλών των επιχειρήσεων δεν εμπόδισαν την υπουργό Οικονομίας, Λούκα Κατσέλη, να προωθήσει στη Βουλή το νομοσχέδιο, το οποίο ψηφίστηκε την Πέμπτη.

Με τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής, οι οποίες έκαναν ακόμα πιο ευνοϊκές τις ρυθμίσεις για τους δανειολήπτες, αφού αυξάνουν το πλαφόν του ανεξόφλητου ποσού για το οποίο μπορεί να επιτευχθεί διακανονισμός, αν και οι όροι και οι προϋποθέσεις υπαγωγής μίας επιχείρησης στα οφέλη του νέου μέτρου έχουν γίνει λίγο πιο αυστηροί.

Η ΕΚΤ, πάντως, με υπογραφή Z. Tρισέ διαφωνεί τόσο επί της διαδικασίας όσο και επί της ουσίας, όπως προκύπτει από σχετική γνωμοδότησή της στο νομοσχέδιο, που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη. Οι βασικότερες από τις αλλαγές που έχουν επιφέρει οι τροποποιήσεις στο νομοσχέδιο είναι οι εξής:
Οδηγός προς δανειολήπτες για τη ρύθμιση των οφειλών

H υποχρέωση των επιχειρήσεων για ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, προκειμένου να μπορούν να υπαχθούν στις ρυθμίσεις.

Η υπαγωγή στις ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών από δάνεια, κεφάλαια κίνησης και χρηματοδοτικές μισθώσεις μέχρι του ποσό των 1,5 εκατ. ευρώ ανά σύμβαση και όχι ανά τράπεζα, όπως προβλεπόταν αρχικά.

Η υπαγωγή στις ρυθμίσεις των ενήμερων οφειλών μόνον από δάνεια και όχι για κεφάλαια κίνησης, με ανεξόφλητο κεφάλαιο μέχρι 350.000 ευρώ ή τις 200.000 ευρώ, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγεται ο δανειολήπτης, δηλαδή αν έχει βιβλία γ' κατηγορίας ή είναι φυσικό πρόσωπο που ασκεί εμπορική δραστηριότητα, αντίστοιχα.

Κριτήρια με βάση τον κύκλο εργασιών για την υπαγωγή των ενήμερων οφειλών στη ρύθμιση.

Η υποχρέωση ύπαρξης ζημιογόνας τελευταίας χρήσης για την υπαγωγή των επιχειρήσεων με βιβλία γ' κατηγορίας στη ρύθμιση των ενήμερων οφειλών.

Η παροχή διετούς περιόδου χάριτος στα δάνεια πυρόπληκτων περιοχών, κατά την οποία οι δανειολήπτες πληρώνουν μόνον τόκους.

Η ισχύς των διατάξεων να περιορίζεται σε δάνεια ή πιστώσεις που χορηγήθηκαν μέσω υποκαταστημάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα από πιστωτικά ιδρύματα που έχουν την έδρα τους ή έχουν νομίμως εγκατασταθεί στην Ελλάδα.

Οι ρυθμίσεις
Ο νέος νόμος αφορά κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες, καθώς και επιχειρήσεις με ενήμερα δάνεια που αντιμετωπίζουν, όμως, προβλήματα στην εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων προς τις τράπεζες εξαιτίας της κρίσης. Επίσης, υπάρχουν ειδικές διατάξεις για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα, καθώς και εταιρίες που έχουν πληγεί από καταστροφές, πλημμύρες, πυρκαγιές. Αναλυτικότερα:

?Ληξιπρόθεσμες οφειλές (δανειακές συμβάσεις και αλληλόχρεοι λογαριασμοί) : Mπορούν να επιδιώξουν τη ρύθμιση με την τράπεζα για ποσό έως 1,5 εκατ. ευρώ ανά σύμβαση δανείου, χωρίς περιορισμούς όσον αφορά τον αριθμό των πιστωτικών ιδρυμάτων στα οποία χρωστούν.

Ενήμερες οφειλές (μόνον δανειακές συμβάσεις):

Α) Επιχειρήσεις με βιβλία γ' κατηγορίας και τζίρο 1,5 - 2,5 εκατ. ευρώ ετησίως και ζημιογόνο χρήση το 2008 μπορούν να ρυθμίσουν οφειλές έως 350.000 ευρώ ανά σύμβαση .

Β) Φυσικά πρόσωπα με εμπορική δραστηριότητα και ακαθάριστα έσοδα έως 300.000 ευρώ το 2008, καθώς και με δραστηριότητα στον αγροτικό τομέα κ.λπ. μπορούν να ρυθμίσουν οφειλές έως 200 χιλ. ευρώ ανά σύμβαση δανείου, χωρίς περιορισμούς στον αριθμό των πιστωτικών ιδρυμάτων στα οποία χρωστούν.

Η ρύθμιση προβλέπει ότι στις ενήμερες επιχειρήσεις, που πληρούν τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν και διαθέτουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, χορηγείται περίοδος χάριτος ενός έτους, χωρίς καταβολή τόκων και κεφαλαίου και με αντίστοιχη παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου και κεφαλαιοποίηση των τόκων στη λήξη της περιόδου χάριτος, εφόσον η δανειακή σύμβαση δεν έχει διανύσει μέχρι τις 15.4.2010 το ένα τρίτο της προβλεπόμενης συμβατικής διάρκειας.

Ανάλογες είναι οι προβλέψεις και για τις ανεξόφλητες οφειλές. Ο νέος νόμος περιλαμβάνει και τις διατάξεις για τον «Τειρεσία» με τη γενικευμένη αμνηστία για όσους έχουν εξοφλήσει ή εξοφλήσουν εντός τριών μηνών τα χρέη τους, καθώς και τη μείωση κατά ένα χρόνο του χρόνου αναγραφής στη μαύρη λίστα των δυσμενών δεδομένων.

Η υπουργός Οικονομίας
Η υπουργός υπερασπιζόμενη το νομοσχέδιο το χαρακτήρισε «ένα κείμενο πρωτοποριακό για τα δεδομένα της Ευρωζώνης» και επικαλούμενη διεθνείς αναφορές σημείωσε ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. όπου οι επιχειρηματίες αναφέρουν ως πρώτο και σοβαρότερο πρόβλημά τους τη δυσκολία πρόσβασης στη χρηματοδότηση.

Οι παρατηρήσεις και οι προειδοποιήσεις των Βρυξελλών
«Τυχόν επιδείνωση των εν λόγω συνθηκών θα μπορούσε να προκαλέσει συστημικές επιπτώσεις εντός της ελληνικής επικράτειας και πιθανόν και διασυνοριακά» τονίζει η ΕΚΤ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη γνώμη που δημοσιοποίησε για το νομοσχέδιο μετά από αίτημα της υπουργού σημειώνει κατ΄ αρχήν ότι το αίτημα για τη γνωμοδότηση έπρεπε να είχε κατατεθεί εγκαίρως και οπωσδήποτε πριν την δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου. Υπογραμμίζει δε με έμφαση ότι τα κράτη μέλη βάση σχετικής απόφασης της Ε.Ε. υποχρεούνται να αναστέλλουν τη διαδικασία έκδοσης νομοθετικών διατάξεων όσο εκκρεμεί η έκδοση γνώμης της ΕΚΤ.

Σχολιάζοντας το νομοσχέδιο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τονίζει ότι έχει προσωρινό χαρακτήρα και περιορισμένο ουσιαστικό εύρος, ενώ επισημαίνει ότι τα μέτρα ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη ρευστότητα της αγοράς ιδίως υπό τις κρατούσες δυσμενείς οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα. «Τυχόν επιδείνωση των εν λόγω συνθηκών θα μπορούσε να προκαλέσει συστημικές επιπτώσεις εντός της ελληνικής επικράτειας και πιθανόν και διασυνοριακά» προειδοποιεί η ΕΚΤ.

Μάλιστα αναφέρει πως κάποια από τα προτεινόμενα μέτρα δεν συνάδουν με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς όπως αποτυπώνεται στο άρθρο 3 της συνθήκης για την Ε.Ε. και έτσι θα μπορούσαν να παρακωλύσουν αντί να ενισχύσουν τη ροή των πιστώσεων ακόμη και υπό κανονικές συνθήκες.

Εκεί ωστόσο που στέκεται με έμφαση η ΕΚΤ είναι στην ανάγκη της εκ των προτέρων αξιολόγησης των επιπτώσεων στην κεφαλαιακή επάρκεια και τη ρευστότητα των τραπεζών. Επισημαίνει τον ηθικό κίνδυνο από τη δημιουργία κινήτρων για τη μη έγκαιρη εξυπηρέτηση των χρεών. Ειδικότερα η ΕΚΤ τονίζει ότι:

Το σχέδιο νόμου πρέπει να ορίζει ρητά ότι οι οφειλέτες που νομιμοποιούνται να ζητήσουν ρύθμιση των χρεών πρέπει να αποδεικνύουν την ικανότητα αποπληρωμής των εν λόγω οφειλών.

Οτι οι υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων σε σχέση με τα δικαιώματα των οφειλετών δεν είναι αρκούντως σαφή και προτείνει την αναδιατύπωση προς ενίσχυση της σαφήνειας και μείωση του πιστωτικού κινδύνου.

Σχετικά με τον Τειρεσία η ΕΚΤ παρατηρεί ότι η προοπτική να μην είναι διαθέσιμα τα αρνητικά δεδομένα των πελατών των τραπεζών στα πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι σύμφωνη με τη βέλτιστη πρακτική και μπορεί να επηρεάσει την αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου, ενώ διατυπώνει προβληματισμό και για τον τρόπο χειρισμού της χορήγησης βιβλιαρίων επιταγών προς τους οφειλέτες. Μάλιστα η ΕΚΤ σημειώνει ότι η εν λόγω ρύθμιση θα μπορούσε να επηρεάσει τις αρμοδιότητες της Τραπέζης της Ελλάδος και την ικανότητά της να ασκεί προσηκόντως τα συναφή καθήκοντά της.