Επανάσταση με τριακόσιους δήμους

Περιφερειακές και δημοτικές εκλογές θα γίνονται κάθε πέντε χρόνια μαζί με τις ευρωεκλογές

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Νικολέττα Μουτούση

Τέλος εποχής για το πιο συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης σήμανε με την ανακοίνωση του «Καλλικράτη», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε χθες ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης, παρουσιάζοντας τους νέους δήμους της χώρας.
Τον στόχο να περιορίσει δραστικά τον αριθμό των δήμων έπιασε η κυβέρνηση, καθώς σύμφωνα με το τελικό σχέδιο θα κυμαίνονται μεταξύ 333 και 343 από 1.034 που είναι σήμερα. Για πρώτη φορά συνενώνονται δήμοι και σε Αττική, όπου από τους 122 μένουν 66, αλλά και στη Θεσσαλονίκη που θα έχει πλέον 15 από 45 δήμους.

Καινοτομία του νομοσχεδίου αποτελεί η καθιέρωση πενταετούς θητείας για τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές, που θα ισχύσει από το 2014. Ειδικότερα, από τότε αποφασίστηκε να διεξάγονται ταυτόχρονα τον Ιούνιο και κάθε πέντε έτη οι εκλογές της Αυτοδιοίκησης και οι ευρωεκλογές. Παράλληλα, οι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλαμβάνουν πλέον καθήκοντα στις αρχές Σεπτεμβρίου του έτους των εκλογών.

Οχημα δημοκρατίας και ανάπτυξης χαρακτήρισε το πρόγραμμα «Καλλικράτης» ο Πρωθυπουργός κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στην οποία δόθηκε το «πράσινο φως» για τις αλλαγές. «Θα απελευθερώσει δυνάμεις σε κάθε περιοχή της χώρας, θα φέρει τις υπηρεσίες κοντά στον πολίτη και θα δώσει δυνατότητες μεγαλύτερης δημιουργίας και ουσιαστικής πρωτοβουλίας», τόνισε ο Γ. Παπανδρέου.

Σε διαβούλευση θα τεθεί από την ερχόμενη εβδομάδα το νομοσχέδιο για τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης, το οποίο θα κατατεθεί Δευτέρα ή Τρίτη στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. «Είμαστε ανοικτοί σε κάθε πρόταση που θα βελτιώνει το σχέδιο», υποστήριξε ο υπουργός Εσωτερικών, επισημαίνοντας πάντως πως τα κριτήρια των συνενώσεων τηρήθηκαν κατά ενιαίο και απαρέγκλιτο τρόπο σε όλη την Ελλάδα.

Βασική αρχή σε όλη τη χώρα υπήρξε η δημιουργία δήμων με πληθυσμικό όριο κατ΄ ελάχιστο 10.000 κατοίκων, ενώ προκειμένου κάποιος δήμος να διατηρήσει την αυτονομία του θα έπρεπε να υπερβαίνει τους 12.000 κατοίκους. Διαφορετική υπήρξε η αντιμετώπιση των Δήμων Αττικής και Θεσσαλονίκης, όπου το πληθυσμικό όριο κάθε δήμου κυμάνθηκε στους 25.000 κατοίκους. Ειδικές ρυθμίσεις εφαρμόστηκαν σε νησιά και ορεινές περιοχές.

Ετσι, με εξαίρεση την Κρήτη και την Εύβοια τηρήθηκε η αρχή κάθε νησί να είναι ένας δήμος, με πρόβλεψη ωστόσο τα πολύ μικρά νησιά με επαρκή συγκοινωνία να συνενώνονται με το κοντινότερο- όπως για παράδειγμα τα Κύθηρα με τα Αντικύθηρα. Για τη σύσταση των ορεινών δήμων ως πληθυσμικό κριτήριο τέθηκε το όριο των 2.000

κατοίκων, υπό την προϋπόθεση πως το 50% των διαμερισμάτων τους είναι ορεινά. Οπως εξήγησε ο κ. Ραγκούσης, η διαφορά των 10 δήμων στον τελικό αριθμό προέκυψε καθώς κατά την εφαρμογή των κριτηρίων συνένωσης σε ορισμένες περιοχές της χώρας υπήρξαν δύο ισοδύναμες λύσεις. Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε να τεθούν όλα τα σενάρια σε διαβούλευση.


Μεγάλη προίκα, μεγάλες περικοπές
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Νικολέττα Μουτούση , Αυστηρός έλεγχος

Μέσα στον ερχόμενο Μάιο θα ψηφιστεί ο «Καλλικράτης», που θα οδηγήσει τη χώρα σε 333 έως 343 δήμους και σε 13 αιρετές περιφέρειες και 7 γενικές διοικήσεις, που θα είναι πλέον οι κρατικές μονάδες.
Εξοικονόμηση τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ τον χρόνο θα επιτευχθεί με την αναδιάρθρωση της Αυτοδιοίκησης, ενώ υπάρχουν και ακόμη πιο αισιόδοξα σενάρια που μιλούν για πάνω από 2 δισ. ευρώ. «Αυτό θα επιτευχθεί όχι μόνον από τον περιορισμό των δαπανών, αλλά και από το σκέλος των εσόδων, καθώς σήμερα υπάρχουν πολλές ανείσπρακτες οφειλές, που οι δήμοι αδυνατούν να συγκεντρώσουν», σχολίασε ο υπουργός Εσωτερικών.

Ενδεικτικό είναι πως το πολιτικό προσωπικό της Αυτοδιοίκησης-δήμαρχοι, νομάρχες και σύμβουλοι- θα περιοριστεί στο μισό, αφού πλέον θα υπηρετούν 25.000 αιρετοί από 50.000 που είναι σήμερα, οδηγώντας σε εξοικονόμηση πόρων κατά 60%.

Ειδικότερα, εκτός από λιγότερους δημάρχους, κατά 50% θα μειωθούν οι 16.150

δημοτικοί σύμβουλοι, καθώς και οι 195 αντινομάρχες, ενώ από τους 1.496 σημερινούς νομαρχιακούς συμβούλους, θα παραμείνουν μόνον 403 νέοι περιφερειακοί σύμβουλοι.

Ανάλογο ψαλίδι θα μπει και στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τις επιχειρήσεις των δήμων, όπου από 6.000 θα είναι λιγότερες από 2.000 μετά τον «Καλλικράτη». Αντιστοίχως, από τα 60.000 μέλη των διοικήσεων και των Διοικητικών τους Συμβουλίων θα διατηρηθούν μόνον 20.000.

Οι υπηρεσίες
Ωστόσο, ο υπουργός διαβεβαίωσε πως δεν θα καταργηθούν υφιστάμενες υπηρεσίες των δήμων. Για παράδειγμα, εάν σε κάποιον νέο δήμο υπάρχουν δύο σημερινοί που διαθέτουν από ένα ΚΕΠ, δεν προβλέπεται να κλείσει κανένα.

Οσον αφορά το προσωπικό, που θα μεταταχθεί είτε από τις σημερινές νομαρχίες στους δήμους είτε από επιχειρήσεις που θα κλείσουν, ο υπουργός υποστήριξε πως θα διατηρήσει το εργασιακό και ασφαλιστικό καθεστώς.

Ειδικά σε περιπτώσεις που σε κάποια δομή υπάρξει πλεονάζον προσωπικό, θα δοθεί αρχικά η δυνατότητα εθελοντικών μετατάξεων, αλλά στη συνέχεια θα εφαρμοστούν- όπου χρειάζεται- και υποχρεωτικές. «Εάν δούμε πως είναι πολλοί σε έναν δήμο και λίγοι στην περιφέρεια, τότε θα παρέμβουμε», σχολίασε ο κ. Ραγκούσης.

Στο μεταξύ, σημαντική οικονομική προίκα θα δοθεί στον «Καλλικράτη», αφού προβλέπονται συγκεκριμένα ποσοστά από δυναμικούς φόρους. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, στους δήμους θα χορηγηθεί το 12% του ΦΠΑ, το 20% του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, καθώς και το 50% του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Αντιστοίχως, στις περιφέρειες θα πάει το 4% του ΦΠΑ και το 2,4% του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων. Ωστόσο, θα υπάρξει αυστηρός έλεγχος καθώς οι δήμοι θα βρίσκονται πλέον υπό την εποπτεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κάθε πράξη τους θα ελέγχεται για τη νομιμότητά της πριν εκταμιευθεί ούτε ένα ευρώ, ενώ θα γίνεται έλεγχος και για την είσπραξη εσόδων από τους δήμους.

Στόχος είναι η διαφάνεια, αλλά και η αποφυγή δημιουργίας νέων υπερχρεωμένων δήμων. Για τον λόγο αυτό εξάλλου μπαίνουν πλέον και αυστηρά όρια δανεισμού των νέων δήμων, όπου για παράδειγμα δεν θα μπορούν τα δάνεια να υπερβαίνουν το 5,5% των τακτικών εσόδων τους.

Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα έχει προβλεφθεί και ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης των ήδη υπερχρεωμένων δήμων, χωρίς όμως να επιβαρύνει τους υγιείς δήμους με τους οποίους ενδεχομένως συνενώνονται. «Ο υγιής δήμος δεν θα υποστεί τις διάφορες περικοπές που θα χρειαστεί να κάνει ο χρεωμένος δήμος», διαβεβαίωσε ο κ. Ραγκούσης. Επιχειρώντας παράλληλα να καταδείξει την αναπτυξιακή λογική που θα επικρατήσει στις μεγαλύτερες δομές, ο κ. Ραγκούσης παρουσίασε την αδυναμία των σημερινών δήμων να αξιοποιήσουν κονδύλια. Οπως είπε, το 88% των δήμων είναι κάτω των 10.000 κατοίκων και έχουν κατά μέσο όρο εντάξει 9 έργα στο Γ΄ ΚΠΣ, ενώ δήμοι με 100.000 κατοίκους και άνω ενέταξαν 94 έργα κατά μέσο όρο.

ΜΕΤΑΤΑΞΕΙΣ

Οπου υπάρξει πλεονάζον προσωπικό, θα δοθεί η δυνατότητα εθελοντικών μετατάξεων αλλά θα εφαρμοστούν και υποχρεωτικές

Στα όρια των σημερινών οι νέες 13 περιφέρειες

ΟΙ ΝΕΕΣ 13 αιρετές περιφέρειες διατηρούν τα όρια των σημερινών κρατικών περιφερειών και κάθε νομός θα αποτελεί πλέον και περιφερειακό διαμέρισμα της νέας δομής. Σε κάθε διαμέρισμα θα εκλέγονται τοπικοί αντιπεριφερειάρχες σε ενιαία λίστα με τον περιφερειάρχη.

Ειδικά στη σημερινή νομαρχία Αθηνών, που θα υπαχθεί στην περιφέρεια Αττικής, δημιουργούνται 4 περιφερειακές ενότητες. Πρόκειται για την ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών που περιλαμβάνει τους Δήμους Αθηναίων, Φιλαδελφείας- Χαλκηδόνας, Γαλατσίου, Ζωγράφου, Καισαριανής, Βύρωνος, Ηλιούπολης και Δάφνης- Υμηττού, την ενότητα Νοτίου Τομέα Αθηνών με τους Δήμους Γλυφάδας, Ελληνικού- Αργυρούπολης, Αλίμου, Νέας Σμύρνης, Μοσχάτου - Ταύρου, Καλλιθέας, Παλαιού Φαλήρου και Αγίου Δημητρίου, την ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών που περιλαμβάνει τους Δήμους Πεντέλης, Κηφισιάς, Μεταμορφώσεως, Πεύκης- Λυκόβρυσης, Αμαρουσίου, Ψυχικού- Φιλοθέης, Χολαργού- Παπάγου, Νέας Ιωνίας, Βριλησσίων, Αγ. Παρασκευής και Χαλανδρίου, ενώ τέλος στην ενότητα Δυτικού Τομέα Αθηνών περιλαμβάνονται οι Δήμοι Αιγάλεω, Περιστερίου, Πετρούπολης, Χαϊδαρίου, Αγίας Βαρβάρας και Ιλίου- Καματερού ή Αγ. Αναργύρων- Καματερού.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει και για τα περιφερειακά διαμερίσματα της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Δημιουργούνται περιφερειακά διαμερίσματα Κω (Δήμοι Κω, Νισύρου), Καρπάθου (Κάρπαθος, Κάσος), Καλύμνου (Κάλυμνος, Αστυπάλαια, Λειψοί, Λέρος, Πάτμος, Αγαθονήσι), Ρόδου (Ρόδου, Σύμης, Χάλκης, Μεγίστης, Τήλου), Σύρου (Σύρος- Ερμούπολη, Κέα, Κύθνος), Μήλου (Μήλος, Κίμωλος, Σέριφος, Σίφνος), Πάρου (Πάρος, Αντίπαρος), Νάξου (Νάξος, Αμοργός), Τήνου, Μυκόνου, Ανδρου και Θήρας (δήμοι Θήρας, Ιητών, Σικίνου, Φολεγάνδρου, Ανάφης). Αντιστοίχως, στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου συγκροτούνται περιφερειακά διαμερίσματα Λέσβου, Λήμνου (Δήμοι Λήμνου, Αγίου Ευστρατίου), Χίου (Χίος, Ψαρά, Οινούσσες), Σάμου και Ικαρίας (Δήμοι Ικαρίας, Φούρνων).


Θα υπάρξει αποκατάσταση σε παράλογες καταστάσεις

ΠΡΟΟΠΤΙΚΑ και αφού εφαρμοστεί ο «Καλλικράτης» θα δοθεί η δυνατότητα κάποιο δημοτικό διαμέρισμα να μεταφερθεί σε άλλο δήμο από αυτόν που θα τοποθετεί με τις συνενώσεις, υπό την προϋπόθεση βέβαια πως θα είναι στα όρια του ίδιου νομού. «Θα αποκατασταθούν μία σειρά από παράλογες καταστάσεις», ανέφερε ο κ. Ραγκούσης, σημειώνοντας πως αυτές έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας νέων δεδομένων, όπως γεωγραφικών. Ως παράδειγμα έφερε ο υπουργός την περίπτωση ενός δήμου που διαθέτει ένα τμήμα αστικό και ένα τμήμα αγροτικό και θα συνενωθεί με έναν καθαρά αστικό δήμο. «Θα ήταν πολύ καλύτερα στο μέλλον το αγροτικό τμήμα να αποκοπεί και να ενταχθεί σε έναν αγροτικό δήμο», πρόσθεσε. Επειδή αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει παράλληλα με τις διαδικασίες των συνενώσεων, θα προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες για να το αποφασίσουν μόνες τους οι τοπικές κοινωνίες.


Ο χάρτης των νέων δήμων