Καπιταλισμός χωρίς κράτος

ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ | 

Είναι η πρώτη φορά μετά τον πόλεμο που η Ελλάδα αλλάζει τόσο απότομα καθώς ένα ορμητικό κύμα ιδιωτικοποίησης της οικονομίας συνδυάζεται με τον επιθετικό περιορισμό των κοινωνικών κατακτήσεων. Ο ελληνικός καπιταλισμός ήταν πάντοτε κρατικός αφού από το ΄50 και μετά το κράτος έχτισε «κάστρα» στην ενέργεια, στις τηλεπικοινωνίες, στο τραπεζικό σύστημα, στις μεταφορές και γύρω από τα κάστρα δημιούργησε (από το μηδέν και με πρωθυπουργικές αποφάσεις...) κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες. Προτού καταδικάσουμε το μοντέλο, ας σκεφτούμε ότι το ίδιο εφαρμόζουν η Κίνα και η Ρωσία, αλλά είναι επίσης εκείνο που πάντοτε εφάρμοζαν (με παραλλαγές και διαβαθμίσεις) η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η καρδιά της αμερικανικής οικονομίας είναι οι αμυντικές δαπάνες, που αποφασίζονται από το Πεντάγωνο και «μοιράζονται» σε βιομηχανίες που εξασφαλίζουν καλές σχέσεις με το Κογκρέσο χρηματοδοτώντας τις προεκλογικές εκστρατείες των γερουσιαστών και των προέδρων. Υποτίθεται ότι τα οικονομικά οφέλη «στάζουν» (trickle down economics) από τις ελίτ στη μεσαία τάξη.

Πραγματικά δεν υπάρχει σχεδόν πουθενά καπιταλισμός και σύγχρονη δημοκρατία χωρίς το κράτος να διατηρεί κεντρικό ρόλο στην οικονομία και χωρίς τους πολιτικούς να γίνονται «νονοί της επιχειρηματικότητας» (ρωτήστε και τον Σαρκοζί...). Στην Ελλάδα οι «κανόνες» άλλαξαν. Π.χ. το μνημόνιο επιβάλλει την άρση του μονοπωλίου της ΔΕΗ στην παραγωγή και διανομή ενέργειας και του ΟΣΕ στους σιδηροδρόμους, ενώ παρά το γεγονός ότι δεν λέγεται ευθέως, το πιθανότερο είναι ότι η τρόικα δεν πρόκειται να επιτρέψει σε ένα κράτος που οδηγήθηκε στην πτώχευση να αυξήσει τη συμμετοχή του στο τραπεζικό σύστημα μέσα από τη δημιουργία ενός «δημόσιου πυλώνα». Ισχύει όμως το παράδοξο ότι παραλλήλως το κράτος έχει επενδύσει 3,5 δισ. ευρώ στις τράπεζες (συνολικά 28 μαζί με τις εγγυήσεις χωρίς να υπολογίσουμε τα 26 που πρόσφατα προστέθηκαν) και ουσιαστικά θα μπορούσε να τις ελέγχει σχεδόν όλες εξαφανίζοντας τους περισσότερους σημερινούς μετόχους.

Βεβαίως τα συμπεράσματα δεν είναι εύκολα, αφού ένα κράτος υπό πτώχευση και επιτήρηση δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να απολαμβάνει την ελάχιστη σημερινή εμπιστοσύνη από τους εταίρους του αν αποφάσιζε να ανακηρύξει εαυτόν «super τραπεζίτη». Ολα αυτά τα θέματα συμπυκνώνουν εκρηκτική πολιτική ύλη και αυτό έγινε αντιληπτό τον Ιούλιο όταν το μέλλον της ΔΕΗ και των τραπεζών δεν στάθηκε δυνατόν να προσδιοριστεί με συνοπτικές διαδικασίες. Κατά συνέπεια η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να χειριστεί πολιτικά μέσα στον επόμενο χρόνο την πιο ραγδαία αλλαγή στη δομή της οικονομίας και του κοινωνικού κράτους και αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκαλέσει απρόβλεπτες εξελίξεις.

papadopoulos@dolnet.gr

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artId=350729&dt=27/08/2010#ixzz0xtFn4dqk