Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010

Μάχη Πίνδου-Ελαίας-Καλαμά (28 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου 1940)

Τα αναμφισβήτητα όμως συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε μελετώντας την απρόκλητη Ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας, που είχε καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να διατηρήσει την ουδετερότητά της αλλά και να υπερασπισθεί την τιμή της είναι ότι:
Η ουδετερότητα ενός Κράτους εξαρτάται περισσότερο από εκείνο το Κράτος πού σκοπεύει να την παραβιάσει και λιγότερο από το Κράτος που επιθυμεί να τη διαφυλάξει για τον εαυτό του, όταν μάλιστα το τελευταίο είναι μικρό και όχι αρκετά ισχυρό.Δεν αρκεί μόνο η υλική ισχύς για να καταβληθεί ένα ‘Έθνος που εξεγείρεται σύσσωμο κατά της βίας και αποφασίζει να εξασφαλίσει με την εθελοθυσία του την ελευθερία τον. Και οι ‘Έλληνες του 40 ήθελαν.

Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα επί Ιταλικών Ενεργειών
Βασικό σφάλμα της ιταλικής διοίκησης ήταν η υπεραισιοδοξία της η οποία συνέβαλε στον αιφνιδιασμό των στρατευμάτων της από την πείσμονα Ελληνική αντίδραση που προβλήθηκε, δεδομένου ότι τα είχε προετοιμάσει περισσότερο για στρατιωτικό περίπατο παρά για σκληρούς και πεισματώδεις αγώνες. Αυτή η κατάσταση είχε σαν αποτέλεσμα τη διστακτι­κότητα στην εκπλήρωση των αποστολών τους και την παροχή χρόνου στην Ελληνική πλευρά για επιστράτευση και ενίσχυση της άμυνάς της.

Δεύτερο βασικό σφάλμα της Ιταλικής Διοίκησης υπήρξε η εφαρμογή τον σχεδίου της κατά τρόπο άκαμπτο. Επέμενε δηλαδή και κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες για την ευόδωση της κύριας προς το Καλπάκι προσπάθειας και με τις ίδιες δυνάμεις που αρχικά είχε διαθέσει και δεν εκμεταλλεύτηκε την επιτυχία των δευτερεουσών κατευθύνσεων, της παραλιακής και της ορεινής, με συνέπεια τη φθορά και την πλήρη αποτυχία. Αν είχε διατηρήσει ως εφεδρεία μία Μεραρχία και την είχε διαθέσει στην παραλιακή ζώνη θα είχε απειλήσει σοβαρά τα νώτα της 8ης Μεραρχίας με διαφορετικά αποτελέσματα. Συνεπώς τα σχέδια των επιχειρήσεων κατά την εφαρμογή όχι μόνο δεν πρέπει να είναι άκαμπτα, αλλά αντίθετα επιβάλλεται να είναι εύκαμπτα και να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και η μεταφορά της κύριας προσπάθειας στη δευτερεύουσα κατεύθυνση.

Τρίτο σοβαρό σφάλμα είναι η παράλειψη της 3ης Μεραρχίας Αλπινιστών «Τζούλια» κατά την προέλαση της προς το Δίστρατο και τη Βωβούσα να καλύψει επαρκώς το αριστερό (ανατολικό) πλευρό της με αποτέλεσμα να πλευροκοπηθεί, να περικυκλωθεί και να καταστραφεί το μεγαλύτερο μέρος της δυνάμεώς της. Επομένως οι βαθιές διεισδύσεις στον επιθετικό αγώνα επιβάλλονται, αλλ’ όμως για να επιφέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα πρέπει να εξασφαλίζονται επαρκώς.

Οι Ιταλικές δυνάμεις που επιτέθηκαν στο Καλπάκι δεν επεδίωξαν με επιμονή να λάβουν την επαφή με τον αντίπαλο στην αμυντική τοποθεσία και να ενεργήσουν λεπτομερείς αναγνωρίσεις των θέσεων, των όπλων και του εχθρού γενικότερα, ώστε να κατευθύνουν αναλόγως τα τμήματα επίθεσης κατ’ ευθείαν προς τους αντικειμενικούς σκοπούς. Αντίθετα τα τμήματα οδηγούνταν προς την αμυντική τοποθεσία σε σχηματισμούς μάλλον παρελάσεως παρά επιθέσεως, με αποτέλεσμα να γίνονται άριστος στόχος του Ελληνικού πυροβολικού αλλά και να μην πιέζεται η κύρια αμυντική τοποθεσία, πλην μερικών εξαιρέσεων, όπως στη Γκραμπάλα και στην Ψηλορράχη. Επομένως οι επιθέσεις εναντίον οργανωμένων τοποθεσιών, για να πετύχουν θετικά αποτελέσματα πρέπει να ενεργούνται μετά τη λήψη της επαφής και ύστερα από λεπτομερείς αναγνωρίσεις, ώστε τα επιτιθέμενα τμήματα να οδηγούνται προς τους σαφώς καθορισμένους επί του εδάφους αντικειμενικούς σκοπούς.

Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα επί Ελληνικών Ενεργειών.
Η επιλογή της τοποθεσίας ΙΒα ήταν επιτυχής γιατί αποδείχθηκε ότι είχε φυσική εδαφική ισχύ και κάλυπτε ευρέως τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου. Η απόφαση της 8ης Μεραρχίας και η εμμονή σ’ αυτή για την εκπλήρωση της αποστολής της αποτέλεσε ορθή ενέργεια γιατί η τοποθεσία Ελαίας – Καλαμά, εκτός τον ότι εξασφάλιζε την πόλη των Ιωαννίνων και κάλυπτε τη ζωτική περιοχή του Μετσόβου, διέθετε ικανοποιητική αμυντική οργάνωση και ακόμη ήταν γνώριμη στο Στρατηγείο και τις Μονάδες της 8ης Μεραρχίας. Επομένως για την επιλογή μιας αμυντικής τοποθεσίας πρέπει να εξετάζεται τόσο η ισχύς της, όσο και η δυνατότητα κάλυψης ζωτικών χώρων και ακόμη η δυνατότητα εκπλήρωσης της αποστολής κάτω από τις πιο ευνοϊκές συνθήκες.

Έγιναν σφάλματα και από Ελληνικής πλευράς, όπως η ανεπαρκής επάνδρωση του Τομέα της Θεσπρωτίας και της Πίνδου, η Διοικητική υστέρηση μερικών προκαλυπτικών Τμημάτων στο Χάνι Δελβινάκι και στο Σταυρό του Γράμμου αλλά και στην Γκραμπάλα. Αυτά όμως ήταν σφάλματα στη σφαίρα της τακτικής μάλλον και οπωσδήποτε λιγότερα και λιγότερο σοβαρά απ’ αυτά που διέπραξε η Ιταλική πλευρά, γι’ αυτό και η νίκη ήταν τελικά με το μέρος των Ελλήνων. Επομένως επιβεβαιώθηκε το αξίωμα: « Νικάει εκείνος που κάνει τα λιγότερα σφάλματα ».

Γενικές Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα.
Η νικηφόρα έκβαση της μάχης Πίνδου – Ελαίας – Καλαμά υπέρ των Ελλήνων:

-Διέλυσε το μύθο για το αήττητο των δυνάμεων του Άξονα.

-Προκάλεσε Παγκόσμιο θαυμασμό και συμπάθεια για την μαχόμενη Ελλάδα.

-Ανέτρεψε τις αισιόδοξες προβλέψεις της Ανώτατης Ιταλικής Ηγεσίας και είχε δυσμενή επίδραση στο ηθικό και τη μαχητική ικανότητα των Ιταλών.

-Ανάγκασε τον πανίσχυρο σε άρματα, αεροπορία και πυροβολικό (πλέον τον Ναυτικού) αντίπαλο να μεταπέσει ουσιαστικά από την επίθεση στην άμυνα, μετά από αγώνα 10 ημερών.

-Υποχρέωσε στη συνέχεια τους Ιταλούς να αποστείλουν στην Αλβανία 19 ακόμα μεραρχίες, αποστερώντας αυτές από το Μέτωπο της Αφρικής, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, διευκολύνοντας έτσι την άμυνα των Βρετανών στα Αιγυπτολιβυκά σύνορα.

-Αποκάλυψε την έλλειψη συντονισμού των ενεργειών του πεζικού, των Αρμάτων, τον πυροβολικού και της Αεροπορίας των Ιταλών.

-Εξασφάλισε τον απαιτούμενο χρόνο για την ολοκλήρωση της επιστράτευσης και την προώθηση των μονάδων στο μέτωπο.

-Προπαρασκεύασε και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την ανάληψη από τον Ελληνικό Στρατό επιθετικών επιχειρήσεων μέσα στην Αλβανία.

-Ενίσχυσε το ακμαίο αγωνιστικό πνεύμα των Ελλήνων μαχητών και την απόφασή τους για τη συνέχιση του αγώνα.

-Σημείωσε την αποτελεσματική επέμβαση του Ελληνικού πυροβολικού όταν και όπου αυτή ήταν αναγκαία.

-Απέδειξε την αξία της αμυντικής οργάνωσης του εδάφους αλλά και της συνεισφοράς τον εντοπίου πληθυσμού.

Τρεις παράγοντες κυρίως συνέβαλαν στην επιτυχία των Ελληνικών όπλων:
-Το υψηλό φρόνημα του Στρατού αλλά και ολόκληρου του Έθνους, από την άδικη και απρόκλητη επίθεση.

-Η άρτια Επιτελική προπαρασκευή, σαφήνεια και απλότητα όλων των πολεμικών σχεδίων (Επιστρατεύσεως, Επιχειρήσεων κλπ).

-Η υποτίμηση τον αντιπάλου εκ μέρους της Ιταλίας.
http://stratistoria.wordpress.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: