ο όραμα της Κοπεγχάγης

Tου Πασχου Μανδραβελη / pmandravelis@kathimerini. gr
Αναρτήθηκε από www.kathimerini.gr 
Eίναι αστείο, αλλά αυτοί που βγάζουν τις πιο γοερές κραυγές για το γεγονός ότι η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης δεν κατέληξε σε μια δεσμευτική πρόταση είναι οι ίδιοι που ελεεινολογούν τη δεσμευτική απόφαση που ελήφθη πριν από 18 χρόνια στο Μάαστριχτ. Είναι οι ίδιοι που κάνουν αγώνες για να «μην κυβερνάει ο Τρισέ και ο Αλμούνια», που κόπτονται για την «εθνική ανεξαρτησία», αλλά μόνο σε ό, τι αφορά τα δανεικά. Είναι οι ίδιοι που χύνουν μαύρο δάκρυ για το χαράτσι στα παλιά ρυπογόνα αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, διότι θα πληγούν οι συνταξιούχοι που δεν μπορούν να αλλάξουν αυτοκίνητο. Εκτός αν νομίζουν ότι μια δεσμευτική συμφωνία στην Κοπεγχάγη αφορά μόνο τους Αμερικανούς, ενώ εμείς θα τη γλιτώναμε με τη δημιουργική λογιστική των ρύπων, όπως εξάλλου επιχείρησε πριν από δύο χρόνια ο κ. Σουφλιάς.
Είναι οι ίδιοι που διακήρυξαν το δικαίωμα των λαών να σφάζονται χωρίς διεθνείς παρεμβάσεις ενώ ταυτόχρονα ζητούν αστυνόμευση για τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων. Πώς αλήθεια μπορεί να υπάρξει δεσμευτική απόφαση για τους ρύπους, όταν παγκοσμίως δεν έχουμε καταφέρει την ελάχιστη συμφωνία για τα όρια του εθνικού κράτους και της παγκόσμιας επιβολής διεθνών συμφωνιών; Εδώ η συμφωνία περί μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων δοκιμάζεται καθημερινά στο Ιράν, θα μπορέσει η παγκόσμια πολιτική τάξη να βάλει σε σειρά την Κίνα, που θέλει να κάψει όσο κάρβουνο έκαψε η Δύση από τη βιομηχανική επανάσταση κι εντεύθεν;
Ας μιλήσουμε στα σοβαρά. Το πρόβλημα της ρύπανσης δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά η πολιτική περιορίζεται εντός των εθνικών συνόρων. Μια δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για τους ρύπους προϋποθέτει θεσμούς παγκόσμιας διακυβέρνησης και μηχανισμούς παγκόσμιας αστυνόμευσης. Αυτοί οι θεσμοί και μηχανισμοί δεν μπορούν να λειτουργούν ad hoc για τις εξατμίσεις των θηρίων που οδηγούν οι Αμερικανοί. Θα λειτουργήσουν και για την Ελλάδα (οπότε μπορεί να «μας κυβερνάει» ο αντίστοιχος του Τρισέ και του Αλμούνια για το περιβάλλον) και θα λειτουργήσουν για όλα τα θέματα. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, οι Σέρβοι να σφάζουν τους Αλβανούς στο Κόσοβο και να λέμε ότι αυτό γίνεται στο πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας, ενώ ταυτόχρονα να ζητάμε παγκόσμια αστυνόμευση για το διοξείδιο του άνθρακα.
Η παγκοσμιοποίηση της πολιτικής είναι μια επίπονη διαδικασία. Χρειάζεται υπερβάσεις αντιλήψεων που διαμορφώθηκαν στον 19ο αιώνα και διδάσκονται ως Ευαγγέλιο στα σχολεία. Απαιτεί εκπτώσεις στην εθνική κυριαρχία, τέτοιες που δεν είναι σίγουρο ότι οι ένθερμοι θιασώτες των δεσμευτικών συμφωνιών θέλουν. Πρέπει όμως να γίνει. Πολλοί τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας έχουν παγκοσμιοποιηθεί χωρίς κοινωνικό έλεγχο, δηλαδή με την απουσία της πολιτικής. Η ρύπανση είναι ένα προϊόν των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων που δεν γνωρίζει σύνορα. Το ίδιο ισχύει και για το έγκλημα, για το εμπόριο, για τις ροές κεφαλαίων. Η ετεροβαρής εξέλιξη της παγκοσμιοποίησης, δημιουργεί ανισότητες οι οποίες γίνονται προβλήματα, όπως αυτό της μετανάστευσης. Οι πολιτικοί θεσμοί παγκόσμιας παρέμβασης παραμένουν ατροφικοί όχι μόνο γιατί οι πολιτικοί δεν θέλουν να χάσουν μέρος της εξουσίας των, όχι μόνο διότι υπάρχουν τεράστια επενδυμένα συμφέροντα, αλλά γιατί δεν υπάρχει πολιτική πίεση για εξισορρόπηση της παγκοσμιοποίησης.