Εθνική κυριαρχία
Τα μέτρα που, ουσιαστικά, μας επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελούν ευθεία επέμβαση στα εσωτερικά της χώρας και περιορίζουν την εθνική μας ανεξαρτησία, όπως τη γνωρίζαμε μέχρι τώρα: ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση είναι στο ακέραιο υπεύθυνη και υπόλογη (απέναντι στους ψηφοφόρους) για την πολιτική που ασκεί σε όλη την εθνική επικράτεια. Τα μέτρα που επιβλήθηκαν, είτε αναφέρονται στην ουσία και την ομαλή λειτουργία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως είναι η τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, είτε είναι απαιτήσεις κοινής λογικής και εύρυθμης λειτουργίας ενός σύγχρονου κράτους, όπως είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής είτε πρόκειται για μεταρρυθμίσεις επειδή άλλαξαν τα πραγματικά δεδομένα, όπως είναι η αλλαγή του ασφαλιστικού, όλα αυτά, καθώς συνοδεύονται από μηχανισμούς ελέγχου και επιτήρησης, περιορίζουν ουσιαστικά το αυτεξούσιο μιας κυβέρνησης που πρόσφατα εξελέγη από τον λαό. Στο διάγγελμά του σαφώς υπαινίχθηκε αυτόν τον περιορισμό και ο πρωθυπουργός.
Το ερώτημα είναι αν θα πρέπει να δεχθούμε τα μέτρα αυτά ως καταναγκασμό, (όπως π.χ. δεχθήκαμε τους οικονομικούς καταναγκασμούς από τα στρατεύματα της γερμανοϊταλικής κατοχής) ή θα πρέπει να αναθεωρήσουμε την έννοια και το περιεχόμενο της εθνικής ανεξαρτησίας και, τελικά, του πατριωτισμού.
Μέχρι τώρα, η βασική έννοια της εθνικής κυριαρχίας πηγάζει και ταυτίζεται με την εθνική επικράτεια, με το έδαφος που ιστορικά διαμορφώθηκε με ποικίλα κριτήρια, ενίοτε ή σχεδόν πάντοτε με τη δύναμη των όπλων και ανταγωνιστικά με «διπλανούς» εθνικισμούς. Αυτή η κεντρική πηγή της εθνικής κυριαρχίας και του πατριωτισμού εξακολουθεί να υπάρχει και να είναι κυρίαρχη σε χώρες που βρίσκονται στα «σύνορα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης και σε σημείο τριβής με χώρες που δεν ανήκουν στην Ενωση. Το πρόβλημα θα είχε σημαντικά απαλυνθεί αν η Ευρωπαϊκή Ενωση αναγνώριζε και τα πολιτικά της σύνορα, όχι μόνο τα οικονομικά και αποφάσιζε να τα εγγυηθεί με τα συνήθη μέσα, την ενιαία πολιτική, την ενιαία διπλωματία και, φυσικά, την ενιαία στρατιωτική δύναμη.
Οπωσδήποτε δεν βρισκόμαστε σε μια τέτοια διαδικασία οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης και είναι πολύ νωρίς ακόμη για να πούμε αν αυτό είναι καλό ή κακό. Πολλές φορές μεμφόμαστε την Ευρωπαϊκή Ενωση, ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιόδους, όπως κατά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, που δεν κατορθώνει να παρεμβαίνει, ως ενιαία κρατική οντότητα σε ευρωπαϊκές (ή και διεθνείς) υποθέσεις που την αφορούν άμεσα.
Παρ’ όλα αυτά δεν λείπουν αποφάσεις, πράξεις και ενέργειες που προϋποθέτουν ενιαίο πολιτικό χώρο ή αποτελούν τα πρώτα βήματα πολιτικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης. Για παράδειγμα, η επάρατος για πολλούς συνθήκη Σένγκεν ή τα μέτρα ελέγχου της παράνομης μετανάστευσης προϋποθέτουν «σύνορα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πιο ουσιαστικά ακόμη η ευρωπαϊκή νομοθεσία, με τη στήριξη δικαστηρίων, για διάφορα ζητήματα, για το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα ή για τη διαμόρφωση ενιαίου συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης ή, τέλος, για την εξίσωση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των δύο φύλων, μήπως αυτά και πολλά ακόμη αποτελούν τα πρώτα βήματα για τη διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής. Με πιο δυναμικό στοιχείο τη σταδιακή καθιέρωση κοινού νομίσματος και των πολιτικών αποφάσεων (Σύμφωνο Σταθερότητας) που διασφαλίζουν την αξία του και τη σταθερότητά του.
Μήπως δεν έχουμε αντιληφθεί τη σημασία αυτών των εξελίξεων, όπως πριν από 3 - 4 αιώνες όταν η Ευρώπη κατέλυε τις φεουδαρχικές δομές οι άνθρωποι δεν είχαν αντιληφθεί πού θα οδηγούσε η καθιέρωση ενιαίων «μέτρων και σταθμών»; Ισως θα πρέπει να ξανασκεφθούμε την εθνική μας κυριαρχία και το περιεχόμενο ενός σύγχρονου πατριωτισμού. Θα το επιχειρήσουμε στο αυριανό φύλλο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου